Zgodnie z przepisami kodeksu pracy stosunek pracy może zostać rozwiązany:
1. na mocy porozumienia stron;
2. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
3. przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);
4. z upływem czasu, na który została zawarta.
Oświadczenie o wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną. Dlatego też nie jest wymagana zgoda drugiej strony.
W jaki sposób oświadczenie woli powinno zostać złożone?
Kodeks pracy nie reguluje kwestii dotyczących sposobu wypowiedzenia umowy o pracę, w związku z tym, zgodnie z art. 300 kodeksu pracy, w sprawach jakie nie zostały unormowane w kodeksie pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego.
Jak stanowi art. 60 k.c. oświadczeniem woli jest ,,z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej.”
Art. 61 k.c. reguluje zagadnienia związane z chwilą złożenia i skutecznością oświadczenia woli: ,,Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.”
W przypadku oświadczeń woli złożonych w postaci elektronicznej: ,,oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.”
Czy można zatem cofnąć wypowiedzenie o pracę?
Jak zwrócono uwagę wcześniej wypowiedzenie umowy o pracę jest oświadczeniem woli pracodawcy bądź pracownika. Z oświadczenia tego musi wynikać, że pracodawca bądź pracownik chce rozwiązać stosunek pracy.
Oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy o pracę jest skuteczne z chwilą, gdy zostało dokonane w taki sposób, że osoba, której to wypowiedzenie złożono mogła zapoznać się z jego treścią. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2006 r., sygn. akt I PK 128/05 zważył, iż: ,,Adresatem oświadczenia woli pracodawcy o cofnięciu wypowiedzenia jest pracownik. Złożenie takiego oświadczenia innej osobie, choćby był to przedstawiciel związku zawodowego reprezentujący pracownika, jest bezskuteczne dopóty, dopóki oświadczenie to nie dotrze do pracownika w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią.”
W dniu 13 grudnia 2017 r. pracodawca przedstawił na piśmie wypowiedzenie umowy o pracę swojemu pracownikowi, bo uznał że praca przez niego wykonywana nie jest wykonywana starannie.
W tym przypadku oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy o pracę stało się skuteczne z dniem 13 grudnia 2017 r., bowiem pracownik zapoznał się z treścią powyższego oświadczenia.
Co w przypadku gdyby dnia 14 grudnia 2017 r. pracodawca zapoznał się z danymi dotyczącymi pracy wykonywanej przez konkretnych pracowników i okazało się, że pracownik którego dzień wcześniej zwolnił był jednym z najlepszych w jego firmie. W związku z zaistniałą sytuacją złożył pracownikowi pisemne oświadczenie o cofnięciu wypowiedzenia umowy o pracę.
Czy takie oświadczenie wywoła skutki prawne?
Jak wynika z wcześniejszych rozważań cofnięcie oświadczenia woli skuteczne jest tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.
W powyższym przykładzie taka sytuacja nie ma miejsca. Czy w związku z tym nie można cofnąć jednostronnego wypowiedzenia umowy o pracę?
Cofnięcie oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę w sytuacji, gdy doszło do adresata później niż jest to wymagane w ustawie jest możliwe tylko za zgodą pracownika. Zgoda ta musi być wyrażona dobrowolnie, nie ma żadnego przepisu który stanowiłby o tym, że musi on zaakceptować cofnięcie wcześniejszego wypowiedzenia o pracę. Zatem, jeśli pracownik takiej zgody nie wyrazi wypowiedzenie o pracę będzie skuteczne. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 października 1986 r., sygn. akt III PZP 62/86 postanowił, iż: ,,Skuteczne cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika, pomimo wcześniejszego odwołania się pracownika od wypowiedzenia do sądu.”
Analogiczna sytuacja ma miejsce, gdyby to pracownik chciał cofnąć złożone przez siebie wypowiedzenie umowy o pracę.
