Umiejscowienie zagranicznego aktu stanu cywilnego w Polsce.
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku dla Polaków otworzyła się możliwość podjęcia zatrudnienia za granicą.
Powszechnym zjawiskiem stała się emigracja. Efektem tego było zakładanie rodzin poza granicami kraju. Polacy zawierali związki małżeńskie poza terytorium Polski, ich dzieci przychodziły tam na świat.
Powyższe zdarzenia w Polsce podlegają obowiązkowi rejestracji w Urzędzie Stanu Cywilnego. Gdy małżeństwo zostało zawarte poza Polską, wówczas fakt ten jest rejestrowany we właściwych zagranicznych urzędach i nie odzwierciedla sytuacji w polskich aktach stanu cywilnego.
Rejestrowanie zagranicznych aktów stanu cywilnego w Polsce nie jest obowiązkowe. Warto pamiętać, że m.in. dziedziczenie nie będzie możliwe, gdy w polskim Urzędzie Stanu Cywilnego nie będzie zarejestrowany, np. wnuk spadkodawcy.
Aby umiejscowić zagraniczny akt stanu cywilnego w Polsce należy złożyć wniosek do właściwego Urzędu Stanu Cywilnego w Polsce.
Urzędem tym będzie Urząd Stanu Cywilnego miejsca zamieszkania wnioskodawcy w Polsce, gdyby jednak nie miał on miejsca zamieszkania w Polsce to wówczas Urzędem właściwym jest Urząd Stanu Cywilnego według ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce.
We wniosku należy zawrzeć prośbę o umiejscowienie zagranicznego aktu stanu cywilnego i wydanie na jego podstawie aktu polskiego.
Powyższy wniosek można złożyć osobiście, przez upoważnioną do tego osobę, drogą pocztową bądź przez konsulat.
Do wniosku należy załączyć: oryginał aktu urodzenia z zagranicznego urzędu wraz z jego tłumaczeniem.
Co ważne, akt stanu cywilnego, który ma zostać umiejscowiony powinien zostać przetłumaczony na język polski przez tłumacza przysięgłego.
Stan faktyczny:
Matka i dziecko mieszkają w Danii. Dziecko urodziło się tam, jest Polakiem. Zarówno matka jak i ojciec są Polakami. W akcie urodzenia jest zapis, że matka ma wyłączną władzę rodzicielską, a ojciec został jej pozbawiony.
Matka chce wystąpić z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca w Polsce, a także zmienić nazwisko dziecka na swoje.
Urząd Stanu Cywilnego w Polsce wyda akt urodzenia na podstawie przetłumaczonego aktu urodzenia wydanego w Danii.
Czy sąd polski jest władny rozpoznać tę sprawę w sytuacji, gdy strony mieszkają w Danii, ale mają wolę rozpatrzenia sprawy w Polsce?
Jak stanowi art. 8 Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 roku: Sądy Państwa Członkowskiego są właściwe do orzekania w sprawach odnoszących się do odpowiedzialności rodzicielskiej za dziecko, które zwykle zamieszkuje w tym Państwie Członkowskim w czasie, w którym zostało wytoczone powództwo.
Jednakowoż Dania nie jest stroną powyższego Rozporządzenia.
Jak wynika z art. 11063 kodeksu postępowania cywilnego do jurysdykcji krajowej należą sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi, jeżeli wnioskodawca i dziecko, którego sprawa dotyczy, są obywatelami polskimi.
Z przedstawionego powyżej stanu faktycznego wynika, że sprawa ta może zostać rozpatrzona przez polski sąd. Zarówno dziecko jak i wnioskodawca, którym w tym przypadku będzie matka dziecka są obywatelami polskimi. Nie ma znaczenia, że ich miejsce zamieszkania znajduje się poza terytorium Polski.
Warto podkreślić, że Sąd Najwyższy dnia 31 stycznia 2018 r., sygn. akt IV CSK 442/17 orzekł, iż: ,,orzeczenie państwa obcego, którym pełnię wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem powierzono tylko jednemu z rodziców nie podlega uznaniu na terytorium Polski.”
Zasadą jest, że orzeczenie sądu państwa obcego podlega uznaniu przez sąd polski.
Podstawą odmowy uznania orzeczenia było zaistnienie przesłanki określonej w art. 23 ust. 2 lit d) Konwencji haskiej z dnia 19 października 1996 roku o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci.
Sąd polski na mocy powyższego przepisu ma prawo do odmowy uznania orzeczenia sądu zagranicznego, jeśli uznaniem naruszyłby porządek publiczny państwa.
Sąd Najwyższy zważył, że uznając wyrok naruszyłby dobro dziecka, które jest wartością nadrzędną w prawie polskim i prawie unijnym.
