Kancelaria Radcy Prawnego Dawida Rzeskiego w swojej działalności częstokroć spotyka się z pytaniami Klientów dotyczącymi problematyki prawidłowej interpretacji zasad dotyczących procedury egzekucyjnej, związanych w szczególności z zajmowaniem przez komorników rzeczy ruchomych znajdujących się we władaniu dłużnika. Procedura w tym zakresie jest jednoznaczna i warta zapamiętania, a swoją podstawę prawną opiera w treści art. 845 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego, który w zdaniu pierwszym stanowi: Zająć można ruchomości dłużnika będące bądź w jego władaniu, bądź we władniu samego wierzyciela, który do nich skierował egzekucję.
Obowiązująca doktryna oraz orzecznictwo podkreślają, że przy zajęciu ruchomości, komornik nie jest obligowany do badania statusu prawnego rzeczy ruchomej znajdującej się we władaniu dłużnika, w szczególności nie sprawdza, czy taka ruchomość pozostaje własnością dłużnika. Możliwość zajęcia ruchomości wynika z samego stwierdzenia przez komornika, że rzecz ruchoma może być przez dłuznika przedmiotem dysponowania. Dochodzi w tym przypadku do domniemania faktycznego władztwa dłuznika nad ruchomością znajdującą się w mieszkaniu wspólnym, zajmowanym także przez innych domowników.
W doktrynie podkreśla się, że dopuszczalna jest egzekucja z ruchomości znajdujących się u dłużnika, którymi on współwłada z osobą trzecią. Taka interpretacja przepisów jest szczególnie ważna dla rodzin wielopokoleniowych, zamieszkujących wspólnie pod jednym dachem z dłużnikiem, jak i np. związków małżeńskich żyjących w ustawowej wspólności majątkowej. Co warte podkreślenia, zajęciu rzeczy ruchomej, bedącej we współposiadaniu dłużnika i jego małżonka nie uniemożliwia okoliczność, że tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko samemu dłużnikowi nie została wydana klauzula wykonalności wobec jego małżonka. Takie stanowisko zostało zaaprobowane przez Sąd Najwyższy w uchwale przyjętej przez skład siedmiu sędziów SN w dniu 30 czerwca 1987 roku, sygnatura III CZP 41/86. Oczywiście, małżonek dłużnika nie jest pozbawiony w tym przypadku możności obrony swojego prawa przed niesprawiedliwą egzekucją w drodze powództwa o zwolnienie przedmiotu od egzekucji. Możliwość takiej obrony przewiduje art. 841 kpc.
Komornika upoważnia do zajęcia rzeczy ruchomej sama okoliczność, że dana ruchomość znajduje się w mieszkaniu zamieszkiwanym przez dłużnika z innymi osobami, chyba że przeczyłby temu sam charakter rzeczy lub inne szczególne okoliczności. Jedynym kryterium oceny, czy przedmiot może podlegać zajęciu jest w tym przypadku stwierdzenie współwładania rzeczą przez dłużnika. Zagadnienie to stało się przedmiotem szczegółowej analizy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1991 r., IV CR 550/90.
Kancelaria przypomina, że każdemu domownikowi zamieszkującemu wraz z dłużnikiem przysługuje skuteczne prawo obrony wobec bezprawnego zajęcia ruchomości. W tym miejscu należy wspomnieć, że zajęcie takiej ruchomości może zostać dokonane na dwojaki spośób: albo za zgodą lokatora, albo bez jego zgody. W pierwszym przypadku, lokator zamieszkujący wraz z dłużnikiem jest praktycznie ograniczony w prawie do dalszej obrony. W przypadku zajęcia ruchomości bez zgody lokatora (domownika dłużnika), osoba ta może wystąpić do sądu ze skargą na czynność komornika, wskazując jednocześnie, na czym polegało naruszenie przepisów przez komornika. Udowodnienie swojej racji przed sądem spowoduje zwolnienie spornego przedmiotu spod egzekucji.
Przypominamy, że nasza Kancelaria zajmuje się reprezentacją Klientów w oparciu o powództwo interwencyjne, jak i ocenę zasadności działania organu egzekucyjnego. Przedmiotem analizy staje się w tym wypadku konkretny stan faktyczny, w oparciu o który przygotowywana jest argumentacja i wybór modelu działania.
