Nasza strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką dotyczącą cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.

Zamknij

Zagadnienia związane z umową dożywocia uregulowane są w kodeksie cywilnym, jest to zatem umowa cywilnoprawna. Należy ona do umów dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i odpłatnych.

Stronami tejże umowy są nabywca nieruchomości i jej zbywca.

 

Na mocy umowy dożywocia na nabywcę nieruchomości zostaje przeniesiona jej własność w zamian za dożywotnie utrzymanie zbywcy.

 

Zgodnie z zasadą swobody umów zagwarantowaną w art. 3531 kodeksu cywilnego w umowie strony określają treść i zakres świadczeń, które będą należne dożywotnikowi.

Nabywca w przypadku braku odmiennej umowy powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

 

Stosunek dożywocia powstaje w drodze umowy. Może nastąpić jedynie na rzecz osoby fizycznej. Nabywcą natomiast może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną. Dożywocie może być ustanowione na zbywcę nieruchomości i osoby mu bliskie (małżonek, krewny, powinowaty), a także osoby spoza wyżej wymienionego kręgu, jeśli łączą je ze zbywcą bliskie stosunki, np. konkubent.

 

Umowa dożywocia wymaga formy aktu notarialnego. Niezachowanie takiej formy będzie powodowało jej nieważność.

 

Prawo wynikające z umowy dożywocia jest prawem niezbywalnym. Wygasa najpóźniej z chwilą śmierci osoby uprawnionej, o ile nie została wcześniej rozwiązana lub dożywotnik (tj. zbywca nieruchomości) zrzekł się świadczeń określonych w umowie dożywocia w całości. Zrzeczenie się dożywocia musi zostać dokonane w formie aktu notarialnego.

 

Przedmiotem omawianej umowy może być każda nieruchomość, udział w tej nieruchomości, jak też prawo użytkowania wieczystego. W kwestii tej wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 30 marca 1998 r., sygn. akt III CKN 219/98 zważył, iż: ,,byt umowy dożywocia nie zależy od tego, by objęła ona całą nieruchomość. Przepis art. 908 § 1 k.c. nie zawiera takiego wymogu. Nie budzi wątpliwości, że przedmiotem umowy przewidzianej w tym przepisie może być także udział we współwłasności.”

 

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na ograniczenia zawierania umów dożywocia, gdy przedmiotem własności zbywcy jest nieruchomość rolna bądź gospodarstwo role. Ograniczenia wynikają z ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego o treści nadanej ustawą z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Na podstawie tej umowy nabywcą nieruchomości rolnej może być tylko rolnik indywidualny. Ustawa nie jest stosowana w sytuacji, gdy nabywcą są bliskie osoby zbywcy, podmioty określone w ustawie oraz gdy nabycie następuje w wyniku dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego. W ustawie umowa dożywocia nie została wymieniona jako czynność prawna niepodlegająca jej przepisom. W sytuacji, gdy nabywca nie spełnia kryteriów określonych w ustawie, aby nabyć nieruchomość rolną nabywca lub zbywca powinien wystąpić z wnioskiem o zgodę do Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Zgoda ma formę decyzji administracyjnej. Osoba występująca z wnioskiem musi spełniać określone w ustawie przesłanki.

 

Poza świadczeniami zapewniającymi dożywotnikami środki utrzymania nabywca może obciążyć na jego rzecz nieruchomość ograniczonymi prawami rzeczowymi w postaci użytkowania, służebności mieszkania lub innej służebności osobistej.

Prawa rzeczowe ograniczone są skuteczne wobec wszystkich i jeśli wpisane są do księgi wieczystej chroni je rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych.

 

Warto podkreślić, iż uprawnienia które przysługują z tytułu umowy dożywocia nie podlegają egzekucji- podstawa prawna 831 § 1 pkt 3 k.p.c.

 

Umowy dożywocia nie można wypowiedzieć, jednakże można żądać jej rozwiązania. W przypadku gdy z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a nabywcą nieruchomości takie stosunki, że nie można od nich wymagać by pozostawały nadal w bezpośredniej styczności ze sobą, sąd na żądanie jednej ze stron zmieni wszystkie bądź niektóre uprawnienia wynikające z treści umowy dożywocia na dożywotnią rentę, która odpowiadała będzie wartości tych uprawnień.

W wyjątkowych przypadkach sąd na żądanie nabywcy lub zbywcy może rozwiązać umowę dożywocia.

 

Umowa dożywocia wygasa z chwilą śmierci dożywotnika. Dożywocie jest prawem majątkowym osobistym, w związku z czym jest ono niezbywalne i nie podlega dziedziczeniu.

 

Roszczenia do zachowku w przypadku umów dożywocia są bezzasadne.

Kontakt

separate

 

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO

DAWID RZESKI

tel. 690 539 512

 

ul. Jana Pawła II 1, 89-200 Szubin

 

------------------------------------

 

ODDZIAŁ KANCELARII W ŻNINIE

-

Plac Wolności 5, 88-400 Żnin

 

------------------------------------

 

 

ODDZIAŁ W WĄGROWCU

-

ul. Kościuszki 28, 62-100 Wągrowiec

 

 -------------------------------------

                                                                                                                                   

 

 

 

 

 

Copyright © 2015 Dawid Rzeski - Kancelaria Radcy Prawnego

Projekt i wykonanie: Strony internetowe REMEDIA