Testament jest jednostronną czynnością prawną, przez którą spadkodawca rozrządza swoim majątkiem, na wypadek swojej śmierci. W dokumencie zawarty jest ostatnia wola spadkodawcy. Testament wywołuje skutki prawne z chwilą śmierci spadkodawcy. Spadkodawca może zmienić oświadczenie woli.
Zgodnie z art. 649 § 1 kodeksu postępowania cywilnego sąd albo notariusz otwiera i ogłasza testament, gdy ma dowód śmierci spadkodawcy.
Dowodem śmierci spadkodawcy jest akt zgonu. W postępowaniu spadkowym może być to także prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu zgonu lub uznaniu za zmarłego.
Postępowanie w przedmiocie otwarcia i ogłoszenia testamentu odbywa się na posiedzeniu jawnym. Jednak jak wynika z art. 649 § 2 kodeksu postępowania cywilnego o terminie otwarcia i ogłoszenia testamentu nie zawiadamia się osób zainteresowanych, jednakże mogą być one obecne przy tej czynności.
Zainteresowani składając testament mogą zażądać by sąd zawiadomił ich o posiedzeniu.
Intencją ogłoszenia i otwarcia testamentu jest oczywiście ujawnienie jego treści co pozwoli zainteresowanym osobom oraz organom dowiedzieć się o powołaniu do spadku, zapisach.
Otwiera i ogłasza się każdy dokument, z którego treści wynika że jest on ostatnią wolą spadkodawcy.
Otwarcia i ogłoszenie testamentu może dokonać również notariusz, jeżeli ten testament został u niego złożony. Otwarcie i ogłoszenie testamentu odbywa się po tym jak notariusz otrzyma dowód śmierci spadkodawcy.
Otwarcie i ogłoszenie testamentu zarówno przez sąd jak i notariusza wymaga sporządzenia protokołu.
Ogłoszenie testamentu wywołuje skutki procesowe, art. 670 kodeksu postępowania cywilnego (Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.)
Oraz skutki materialnoprawne: art. 970 kodeksu cywilnego (W braku odmiennej woli spadkodawcy zapisobierca może żądać wykonania zapisu niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu. Jednakże zapisobierca obciążony dalszym zapisem może powstrzymać się z jego wykonaniem aż do chwili wykonania zapisu przez spadkobiercę.).
Art. 1007 § 1 kodeksu cywilnego (Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.)
